CIVA-II-TİYOSİYANAT'IN YANMA TEPKİMESİ - COMBUSTION REACTION OF MERCURY-II-THIOCYANATE

For English please look at the green typings.

Kimyasal formülü Hg(SCN)₂ olan Civa-II-Tiyosiyanat, ısıya tabi tutulduğunda çok ilginç bir yanma tepkimesi oluşturmaktadır. Kendisi ve yanma ürünü zehirli olan bu bileşik yandığı zaman "Paraoh's Snake" ya da "Paraoh's Serpent" adı verilen (Türkçe Paraoh Yılanı; Firavun Yılanı; Yılan Yumurtası denilmektedir.) katı yılankavi uzantılar oluşturmaktadır. İlginç olduğu kadar ürkütücü de olan bu madde, hızlı bir ekzotermik tepkimeyle ve tepkimeye giren maddeden hacimce çok daha büyük miktarda meydana gelmektedir. Sanki bilim-kurgu filmlerinden çıkmış olan ilgili videolara geçmeden önce Civa-II-Tiyosiyanat hakkında biraz bilgi vermek istiyorum.

(Mercury-II-Thiocyanate decomposes into a very interesting snaky, winding mass when it ignites. This mass is called Pharaoh's Snake or Pharaoh's Serpent. The combustion reaction occurs in a weird way like in science-fiction movies.)

Civa-II-Tiyosiyanat (Wikipedia'dan alınmıştır.)

Cıva-II-Tiyosiyanat bileşiği; 

1. Potasyum tiyosiyanatın cıva-II-klorür ile olan reaksiyonu sonucu,

2. Cıva-II-nitratın amonyum tiyosiyanat (a) ya da potasyum tiyosiyanat (b) ya da sodyum tiyosiyanat (c) ile olan reaksiyonu sonucu veya

3. Tiyosiyanik asidin cıva oksit ile reaksiyonu sonucu

elde edilebilir. Bunlara ait tepkime denklemleri aşağıdaki gibidir:

(The mercury-II-thiocyanate compound can be synthesized by the reactions given below:)

1. HgCl2 + 2KSCN ---> Hg(SCN)2 + 2KCl 

2. a) Нg(NO3)2 + 2NH4NCS ---> Нg(SCN)2 + 2NH4NO3

    b) Hg(NO3)2 + 2KSCN ---> Hg(SCN)2 + 2KNO3 (Wohler Reaksiyonu)

    c) Hg(NO3)2 + 2NaSCN ---> Hg(SCN)2 + 2NaNO3 

3. 2HSCN + HgO ---> Hg(SCN)2 + H2O (Berzelius Reaksiyonu)

2.a'daki reaksiyon ile Cıva-II-Tiyosiyanat eldesi hemen aşağıdaki videoda gösterilmiştir. Bu videoda elde edilen bileşiğin yanma reaksiyonu da gösterilmiştir.

(One of the mercury-II-thiocyanate synthesis method is shown below and combustion reaction of the compound is also given.)

Peki yanma sonucu ortaya çıkan ürünler nelerdir?

Yanma sonucu açığa çıkan ve suda çözünmeyen kahverengi bileşiğin büyük çoğunluğu karbon nitrürdür (C3N4). Bunların yanında cıva-II-sülfür ve karbon disülfür yan ürün olarak oluşur.

2Hg(SCN)₂ → 2HgS + CS₂ + C₃N_{4 .........................................................(I)}

_{Burada, yanıcı olan CS2 bileşiği de yakıcı olan oksijen ile yanarak karbon dioksit ve kükürt dioksit oluşturur:}

CS₂ + 3O₂ → CO₂ + 2SO_{2 ......................................................................(II)}

_{Isınmış olan karbon nitrür de kısmen parçalanarak azot gazı ve siyanojeni oluşturur:}

2C₃N₄ → 3(CN)₂ + N_{2 .............................................................................(III)}

_{(I) No'lu reaksiyonda açığa çıkan cıva-II-sülfür ise tekrar oksijen ile yanar ve cıva buharı ve kükürt dioksit gazı oluşturur:}

HgS + O₂ → Hg + SO₂

Firavun'un Yılanı (gorepent.com'dan alınmıştır.)

_{Cıva-II-Tiyosiyanatın fenomenal yanma reaksiyonu için aşağıdaki videolara mutlaka göz atın.}

_{(Please watch the four videos of the mercury-II-thiocyanate's phenomenal combustion reactions.)}

 

_{Cıva-II-Tiyosiyanat zehirli bir madde olduğundan bu tip bir deney yapılırken eldiven kullanılmalı, havalandırma sistemi iyi olan bir laboratuvarda çalışılmalı ve deney sonucu açığa çıkan gaz solunmamalıdır. Bu deneyin bir benzeri ise zararsız sayılabilecek kimyasallar ile yapılabilmektedir: Sodyum bikarbonat (bildiğiniz kabartma tozu) ve sakkaroz (diğer adıyla sükroz, yani pudra şekeri). Ortaya çıkan kimyasal yılanımızın adı ise bu sefer "Black Snake (Glow Worms)" oluyor. Adından da anlaşıldığı gibi yanma ürünü siyah renkli olduğundan "Kara Yılan" denilmiş.}

_{(Producing Pharaoh's Snake with these reactions is toxic. When you try to do this experiment you should use gloves and you shouldn't inhale fumes and you shouldn't touch the compounds with your hands. On the other hand, there is a safe, non-toxic way of getting different chemical snakes. You can use sodium bicarbonate (baking soda) and sucrose (sugar). With this mixture you can make a chemical snake called Black Snake (Glow Worms) because of its colour. But it is not so impressive as Pharaoh's Snake.)}

Black Snake (chemistry.about.com'dan alınmıştır.)